قلم شخصی

تمشک میوه ای ترش و شیرین و پرطرفدار است که میانه ی خوبی با انواع دسرها دارد. این توت خوشرنگ و خوشمزه علاوه بر طعم و زیبایی، خواص زیادی نیز دارد. در این مطلب شما را با گوشه ی کوچکی از خواص این میوه آشنا می کنیم. لطفاً با ما همراه باشید.

تمشک برای خانم های باردار

اسیدفولیک موجود در تمشک برای خانم های باردار فوق العاده است. در شروع بارداری این میوه می تواند به رشد خوب جنین کمک کند. در ادامه نیز مصرف دمنوش یا چای برگ تمشک نیز می تواند به تسکین حالت تهوع کمک کرده و خطر سقط جنین و دردهای بارداری را کاهش دهد. این میوه برای تسهیل زایمان نیز توصیه می شود. در نهایت باید گفت که تمشک باعث غنی شدن و افزایش شیر مادر می شود.

تمشک برای مقابله با یبوست

تمشک سرشار از فیبر است و به این ترتیب نیز به سلامت روده ها کمک می کند. سلولز موجود در دانه های ریز موجود در این میوه با مشکلات مربوط به هضم غذا مقابله کرده و دفع غذا را سرعت می دهد. به این ترتیب که با یبوست مقابله می کند. بنابراین اگر از این مشکل رنج می برید می توانید به این میوه اعتماد کنید.

تمشک برای مقابله با بیماری های قلبی عروقی

نتایج پژوهش های متعدد نشان می دهند که تمشک برای مقابله با اکسایش کلسترول بد مؤثر بوده و به این ترتیب به کاهش خطر بیماری های قلبی عروقی کمک می کند. نتایج بررسی های دیگر نیز نشان می دهند که الاژیک اسید موجود در این میوه باعث کاهش رسوب پلاک در آئورت شده و کلسترول خون را کاهش می دهد.

تمشک؛ ضد سرطان

تمشک حاوی نوعی از فلاوونوئیدها به نام آنتوسیانین است که رنگ زیبای آن نیز مدیون این رنگدانه های قرمز می باشد. این رنگدانه ها خواص آنتی اکسیدانی بالایی دارند و به طور طبیعی اثرات رادیکال های آزاد را در بدن کاهش می دهند. تمشک همچنین باعث کاهش رشد سلول های سرطانی شده و از بروز بیماری های قلبی و دیگر بیماری های مزمن جلوگیری می کند.

تمشک؛ منبع ویتامین ها و مواد معدنی

تمشک با 1300 میلی گرم ماده ی معدنی برای هر 100 کیلوکالری یکی از میوه های تازه و سرشار از مواد معدنی است. این میوه ی قرمز همچنین سرشار از ویتامین c است. هر 100 گرم از این میوه حدود 30 درصد نیاز روزانه ی بدن به این ویتامین را تأمین می کند. برای اینکه سرحال و شاداب باشید و از خستگی های زودگذر دور بمانید حتماً تمشک را وارد سبد میوه تان بکنید.

تمشک؛ لذت خوردن یک ماده ی غذایی سالم

خوردن این میوه لذت بخش است و شما می توانید بدون ترس از چاق شدن از آن نوش جان کنید. هر 100 گرم تمشک 38 کیلوکالری دارد و یک سهم غذایی از آن کمتر از 2 درصد کالری کل روزانه را به بدن می رساند. شاخص گلیسمی پایین میوه برای همه و بخصوص افراد مبتلا به دیابت یک نقطه ی قوت محسوب می شود.

تمشک برای داشتن پوست سالم و صاف

تمشک یک درمان طبیعی برای مقابله با پیری سلول ها بوده و جوانی پوست را حفظ می کند. آنتی اکسیدان های موجود در این میوه ی کوچک باعث بهبود خاصیت ارتجاعی پوست شده و قوام آن را بالا می برد. این میوه برای مقابله با قرمزی پوست نیز مفید است چون باعث تقویت رگ های خونی شده و سرخی پوست را کاهش می دهد. به یاد داشته باشید هر چه تمشک تیره تر باشد قدرت آنتی اکسیدانی آن بیشتر است. این قانون در خصوص آب تمشک نیز صدق می کند.

دیگر خواص تمشک

تمشک محرک جنسی و اشتهاآور است. به دلیل وجود پکتین در این میوه می توان آن را یک ملین طبیعی دانست. تمشک یک میوه ی ضد روماتیسم، ادرارآور، تقویت و تصفیه کننده است که وضعیت سلامت عمومی را بهبود می دهد. این میوه برای مقابله با تب و نقرس نیز مفید است. افرادی که از افسردگی رنج می برند می توانند به این میوه اعتماد کنند. ترکیب آب تمشک با دیگر میوه های ریز و توت ها برای مقابله با تب و عفونت های ادراری و عفونت ها و مشکلات دهانی مفید است.
دم کرده ی برگ این میوه به همراه عسل برای مقابله با اسهال و اسهال خونی مفید بوده و قرقره با آن گلودرد را تسکین می دهد. تانین موجود در برگ های تمشک برای مقابله با التهاب مخاط دهان، گلو و روده ها مؤثر است. دم کرده برگ تمشک برای بهبود و درمان هموروئید یا همان بواسیر مفید است. این افراد باید داخل وان یا تشت حاوی این دم کرده بنشینند. شما می توانید از دم کرده ی گل های تمشک نیز برای کاهش تب و بهبود سرماخوردگی و رماتیسم استفاده کنید.

موارد منع مصرف

مصرف تمشک برای افرادی که از مشکلات کلیوی رنج می برند توصیه نمی شود. البته قبل از این تصور می شد افرادی که از دیورتیکولوز (وجود چندین دیورتیکول در کولون) رنج می برند نباید میوه هایی مانند تمشک، شاه توت و توت فرنگی و غیره بخورند. چون امکان دارد دانه های ریز در دیورتیکول ها گیر کنند. اما نتایج بررسی های علمی چنین فرضیه ای را تائید نمی کنند. به گفته ی محققان نیازی نیست که در صورت ابتلا به دیورتیکولوز از مصرف تمشک خودداری شود. البته در برخی افراد دانه های ریز موجود در میوه ها می تواند باعث تحریک روده شوند. اگر چنین احساسی دارید حتماً با متخصص تغذیه مشورت کنید.

ترکیبات تمشک

اسید سیتریک
اسید مالیک
اسید سالیسلیک
سلولز (در هر 100 گرم 3.5 میلی گرم)
آب (85 درصد)
آهن
فیبر (در هر 100 گرم 7.4 میلی گرم)
گلوکز
چربی (در هر 100 گرم 1.1 میلی گرم)
کربوهیدرات
نیاسین
پکتین
پروتئین
املاح معدنی
قند (در هر 100 گرم 5 میلی گرم)
ویتامین A،B1(در هر 100 0.30 میلی گرم)،B2،B3(در هر 100 گرم 0.3 میلی گرم)،C(در هر 100 گرم 20 میلی گرم)

توصیه‌های بهاری طب سنتی

با شروع فصل بهار و بیدار شدن طبیعت از خواب طولانی زمستانی، تمام هستی از گیاهان گرفته تا تمام موجودات، متحول می‌شوند.

حال سئوال اینجاست که در میان این تغییر و تحولات طبیعت، آیا روح و جسم انسان مستثنی است و بدن انسان با شروع فصل بهار دچار تغییرات نمی‌شود؟

البته پاسخ این پرسش در طب سنتی ما به خوبی داده شده و به موضوع بهار و تدابیر لازم در آن اشاراتی شده است.

حتی در رساله ذهبیه امام رضا(ع) که یک رساله کاملاً بهداشتی و درمانی است، به این موضوع اشاره شده است.

حال برای اینکه بدانیم این تدابیر چیست و چه کارهایی را باید انجام دهیم، با «تولی صفری»، عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان همدان، نویسنده کتاب در زمینه طب قدیم و محقق و مدرس کتاب قانون بوعلی سینا به گفت‌وگو نشستیم:

چرا در طب سنتی به موضوع تدابیر بهار با تغییر فصل از زمستان به بهار بسیار تأکید شده است؟

صفری: فصل زمستان مزاج سرد و تر دارد و در این فصل گرمای طبیعی بدن به سمت داخل کشیده شده و اخلاط بدن دچار تجمع می‌شوند؛ حرکت نیز در این فصل کم است.

خاصیت جلبی فصل بهار گرم و تر است؛ مزاج جلبی انسان‌ها در بدو خلقت نیز گرم و تر بوده، پس هم‌سنخ بهار است؛ از این رو تمام اخلاط بدن به خصوص خلط خون در بهار به طغیان و هیجان درآمده و بیماری‌های ناشی از خصوصیت گرم و تر، در این فصل بروز می‌کنند، به همین دلیل تدابیر بهاره در طب سنتی دارای اهمیت است.

این تدابیر چیست؟

صفری: اولین و مهمترین تدبیر تنقیه و پاک‌سازی بدن از سموم و اخلاط بد از کبد، معده،‌ روده، دستگاه گوارش و ... به روش‌های مختلف است.

یکی از مهمترین این روش‌ها انواع استفراغات مانند قی کردن، ‌اسهال با مصرف داروهای مسهل،‌ فصد کردن و حجامت است.

یکی از کارهای مهمی که در طب سنتی سفارش شده،‌ «قی کردن» است که حکمای قدیم به مردم داروهایی مانند گلاب و آب و نمک، ‌تخم شوید و سکنجبین و آب گرم می‌دادند تا قی کنند و اخلاط بلغم و لزج را از معده خود خارج کنند، زیرا با این کار معده و دستگاه گوارش پاکسازی می‌شد.

تدبیر دیگر «فصد کردن و حجامت» است؛ فصد کردن یا همان خون‌گیری از رگ‌های خاص برای کسانی که طغیان و غلظت خون دارند بسیار مفید بوده و باید زیر نظر متخصص طب سنتی و یا پزشک طب سنتی انجام گیرد.

در مورد حجامت بیشتر توضیح دهید که در فصل بهار بسیار رایج می‌شود.

صفری: خون در فصل بهار به سطح بدن آمده و به اصطلاح طغیان می‌کند، همچنین حساسیت‌های فصلی و جوش‌ها،‌ دمل‌ها و بثورات جلدی در این فصل رواج پیدا می‌کند که بهترین راه مقابله و همچنین پیشگیری، حجامت از قسمت‌های مختلف بدن به طور خاص با تشخیص متخصص برای افراد دارای بیماری‌های خاص و حجامت عام برای اکثر مردم، آن هم با نظر متخصص است.

البته موضوع حجامت و تاریخ آن در اسلام و طب ایران بسیار گسترده بوده که باید در مورد آن مفصل صحبت کرد.

حجامت خاص ایران نیست بلکه اکنون در بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا چون کانادا در حال انجام بوده و کلینیک‌های مجهزی را برای این کار اختصاص داده‌اند.

آیا در این فصل ممنوعات غذایی وجود دارد؟

صفری: در این فصل باید از خوردن و آشامیدن غذا و نوشیدنی‌هایی با طبع گرم و تر و گرم و خشک پرهیز شود و یا کم استفاده شود؛ مانند انواع گوشت‌ها و غذاهای غلیظ که مردم در زمستان و پاییز مصرف می‌کرده‌اند.

باید بیشتر غذاهایی مانند سالادها و سبزی‌ها و... مورد استفاده قرار گیرد؛ همچنین در این فصل بهتر است انواع آش‌ها مانند آش غوره،‌ سماق،‌ آش ترش،‌ آش زرشک، سکنجبین و کاهو، آب ‌زرشک،‌ انجیر ،‌عناب و... استفاده شود که این گروه مواد غذایی نقش پاکسازی خون و کاهش غلظت خون را بر عهده دارند.

در طب سنتی، تأکید شده که از خوردن گرمی‌جات،‌ شیرینی‌جات و مواد چرب در فصل بهار و تابستان پرهیز شود و غذاهای لطیف و سبک و نوشیدنی‌هایی مانند شربت آبلیمو،‌ انواع سکنجبین‌ها، شربت آلبالو و خاکشیر با آب گرم و انواع آلو مورد مصرف قرار گیرد.

تدابیر دیگر برای پاکسازی بدن در این فصل چیست؟

صفری: در این فصل از ورزش‌های تند و سریع و حمام کردن مکرر پرهیز شود،‌ از آنجا که این فصل با شیوع آلرژی و حساسیت برای بعضی افراد همراه است،‌ این افراد روغن گل بنفشه را در بینی خود چکانده و ‌آب و نمک را روزی چند بار استنشاق کنند تا مانع از تجمع خلط شود، همچنین در این فصل به پیاده‌روی بسیار توصیه شده است.

در فصل بهار باید از پرخوری آن هم در ارتباط با غذاهای غلیظ و چرب و شیرین پرهیز شود، پرخوابی نیز به شدت نهی شده است.

مردم باید با شروع فصل بهار به فکر پاکسازی بدن خصوصاً کبد خود که در دو فصل پاییز و زمستان سموم زیادی در آن جمع شده، بپردازند تا سلامتی را برای جسم و متعاقباً روح خود به ارمغان بیاورند.

***
اگر مردم همدان به خاطر وجود بوعلی سینا در این شهر طب کهن و سنتی ایران را که آمیخته با فرامین الهی و سخنان ائمه(ع) است، با تمام وجود پذیرا باشند و آن را گنجینه‌ای با ارزش بدانند، دیگر شاهد این همه بیماری‌ با هزینه‌های درمان بالا نخواهیم بود.

البته این طب به دلایل مختلف سال‌های طولانی مغفول مانده بود اما به لطف خدا در چند سال اخیر اقدامات خوبی در بازشناساندن این طب شده است، هرچند تا رسیدن به مقصد، راه طولانی در پیش داریم.

با کمی تدبر در طب ایرانی- اسلامی به خوبی درمی‌یابیم که این نوع طب برای لحظه لحظه زندگی انسان از خوردن، ‌خوابیدن، تنفس، پوشیدن و... برنامه و طرح دارد.

طب سنتی در ابتدا تأکید بسیاری به پیشگیری دارد و بعد به درمان‌ها می‌پردازد، با انجام نکات ساده و کلیدی می‌توان از ابتلا به بیماری‌های مختلف در امان ماند و یا حداقل از شدت آن‌ها کاست.

تغذیه، کمیت و کیفیت خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها جایگاه خاص و ویژه‌ای در طب سنتی دارد، این موضوع نقش مهم مادران را در تهیه این مواد نشان می‌دهد که با به کار بردن چند تدبیر کلیدی و تهیه غذاهایی ساده چون انواع آش‌ها و سکنجبین‌ها که در گذشته نیز مرسوم بوده، می‌توان از بروز بیماری‌ها در بین اعضای خانواده، جلوگیری کرد.

رژیم غذایی برای جلوگیری از سکته 

 مطالعه محققان در چین نشان می دهد مصرف منظم و روزانه میوه تازه می تواند با کاهش خطر حمله قلبی و سکته مغزی ارتباط داشته باشد.

در این تحقیق مشخص شد بزرگسالانی که هر روز میوه تازه مانند سیب و پرتقال مصرف کرده بودند در مقایسه با افرادی که بندرت یا هرگز میوه مصرف نکرده بودند حدود یک سوم خطر مرگ در اثر سکته قلبی و مغزی در آنها کاهش یافت.

دکتر سنگ لی محقق اصلی معاون رئیس آکادمی علوم پزشکی چین در پکن گفت: مصرف میوه برای سلامتی قلب و عروق بسیار اهمیت دارد. بنابر این شرکت کنندگان این مطالعه که بیشتر اوقات میوه مصرف می کردند در قیاس با سایر افراد فشار خون و قند خون پایین تری داشتند.

در هر حال با توجه به ماهیت مطالعه نمی توان اثبات کرد که مصرف میوه سبب کاهش خطر حمله قلبی و سکته مغزی می شود و فقط یک ارتباط وجود دارد.

لی و همکاران وی در این مطالعه اطلاعات بیش از 500 هزار بزرگسال 30 الی 79 سال را بین سال های 2004 الی 2009 جمع آوری کردند که هیچ یک از آنها سابقه بیماری قلبی نداشتند.

نتایج مطالعه نشان داد از هر 5 نفر یک نفر به صورت روزانه و به مدت 7 سال میوه مصرف کرد. افرادی که معادل نصف فنجان در روز میوه مصرف کرده بودند بطورقابل توجه ای خطر بیماری جدی قلب و عروق در آنها کاهش یافت.

میوه منبع بسیار زیادی از ویتامین ها، مواد معدنی، فیبر و سایر ترکیبات گیاهی سالم است. فیبر موجود در میوه ها در سلامتی دستگاه گوارش موثر است و سایر عناصر در میوه ها عملکرد سلول های مغز را بهبود می بخشد.
این مطالعه 7 آوریل در مجله New England Journal of Medicine منتشر شد.

امام (علیه‌السلام) از آن پیر‌مرد خداحافظی کرده و رو به سوی ایشان می‌آیند. و وقتی با او رودررو قرار می گیرند، می‌فرمایند: «فلانی تو هم مثل این پیر مرد قفل ساز شو تا من به سراغ تو بیایم» و از کنارش می‌گذرند.

استاد بزرگوار حضرت آیت‌الله حاج آقا حسن صافی اصفهانی قدّس‌سره داستانی را نقل می کردند که بسیار شنیدنی و عبرت آموز است:

در کربلای معلّی یکی از علما که به علوم غریبه آگاهی داشته است، تصمیم می‌گیرد که به وسیله علم جفر خود را به امام عصر (سلام‌الله‌علیه) برساند. در نتیجه در داخل یکی ازغرفه های صحن امام حسین‌ (سلام‌الله‌علیه) به محاسبات این علم می‌پردازد. پاسخی که دریافت می‌دارد  این بوده  است که امام داخل صحن با پیرمردی قفل‌ساز در حال صحبت هستند و گل می‌گویند و گل می‌شنوند. تردید می‌‌کند مبادا  فلان قسمت از برنامه را اشتباه کرده باشم. بار دوم و سوم نیز حساب می‌کند و نتیجه همان می‌شود. در این هنگام عزم خود  را بر دیدار جزم می‌کند که هر چه بادا باد. می‌بیند آری امام (علیه‌السلام) در همان زاویة صحن که به وسیله آن علم درک کرده است، با آن مرد قفل‌ساز مشغول گفتگو هستند. چون می‌بیند که آقا در حالخداحافظی هستند، رو به امام به سرعت حرکت می‌کند. امام (علیه‌السلام) از آن پیر‌مردخداحافظی کرده و رو به سوی ایشان می‌آیند. و وقتی با او رودررو قرار می گیرند، می‌فرمایند: «فلانی تو هم مثل این پیر مرد قفل ساز شو تا من به سراغ تو بیایم» و از کنارش می‌گذرند.

این عالم می‌گوید: همان وقت به سراغ این پیرمرد قفل‌ساز رفتم تا او و رفتار و روحیاتش را شناسایی کنم. از او پرسیدم: این آقایی که با ایشان صحبت داشتی، که بود؟ در پاسخ گفت: تا آن جا که می دانم آقا سیدمهدی، فرزند مرحوم آقا سیدحسن، هستند که پدرشان هم به رحمت خداوند رفته است. از نوع جواب او به زودی متوجه شدم که آقا خود را به او معرفی کرده‌اند، ولی این بنده خدا متوجه نشده است که ایشان امام‌عصر (سلام‌الله‌علیه) هستند. نزدیک بود او را از حقیقت امر آگاه سازم، ولی به خود آمدم که اگر این کار صلاح این بندة خدابود، خود آقا به او توجه می‌دادند. ازحالات آقا و زمان آشنایی او با آقا و غیره پرسیدم... دقت کردم ببینم که این پیرمرد چه ویژگی خاصی دارد که امام مرا به آن دعوت فرموده‌اند: عاقبت دریافتم که در کنار تقید ایشان به مسائل شرعی و کسب حلال؛ بارزترین ویژگی اخلاقی او این است که سخت به قول و قرارش با مردم پایبند است و اگر می‌گوید قفل شما فلان موقع آماده است، آن را حتماً سر وقت و شاید زودتر آماده کرده است.1

مراعات ظرافت‌های اخلاقی بی‌تردید در تکامل انسان سالک، نقشی جدی و اساسی دارد. چنانچه سهل‌انگاری در امور اخلاقی نیز تنزل‌آور و دورکننده از مقام قرب الهیاست.
----------------
1. این داستان را در اصفهان، حدود 10/3/ 1367 در منزل آیت‌الله صافی اعلی‌الله‌مقامه‌الشریف از ایشان شنیده‌ام.